reen al Brazilo

Mi survojas al Brazilo. (Fakte mi estas sidanta en aviadilo, ie inter Sao Paulo kaj Brasilia.) Mi devis ŝanĝi la aviadilon en Sao Paulo, kaj mi subite trovis min en konata loko, ja mi komence alvenis ĝuste tien. Kiom strange, ke sufiĉas esti nur unufoje en iu loko por ke oni sentu sin kvazaŭ hejme.

Mi ne havis eblecon pesi mian kofregon antaŭ ol alveni al la flughaveno, do nur tie evidentiĝis ke mi havas 30 kilogramojn anstataŭ 23. Mi rapide komencis elpaki kelkajn librojn por meti en mian mansakon. Kiam la dungito vidis ke mi havas tutan kolekton de la plej valoraj argentinaj verkoj, li tuj diris ke mi remetu ĉion kaj ne gravas tiuj plusaj 7 kilogramoj. (Haaa, la forto de la literaturo… kaj la verdaj okuloj.) Cetere, la kofro transiris fulmrapidan dieton kaj dumvoje perdis 3 kilogramojn ĉar ĉe la pesado en Sao Paulo ĝi estis nur 27 kilogramojn peza.

senkiale

Mi ne skribis dum iom da tempo, ĉar mi bezonis tempon por mi mem, pripensi aferojn. Ankaŭ replanado montriĝis necesa, replanado de mia vojaĝo kaj replanado de mia vivo.

Dum mia restado en Bonaero mi provis helpi la lokan movadon, instruante, prelegante, organizante kurson por instruemuloj kaj renkontiĝon por kunigi la junulojn.

vetere

 La beleco de la aŭtuna Bonaero iom helpis akcepti la tristan fakton ke ĉi-jare mi havas senprintempan jaron. Mi ne pensis antaŭe ke mia korpo estas tiom sentema pri la sezonoj.

En marto mi alvenis el la 12 C grada hungara fruprintempo al la 29 C grada brazila fruaŭtuno (por mi somero). Poste mi denove trovis min en 12 C grada sudĉilia, pluva aŭtuno, do alveninte al Bonaero mi ĝojis pro la agrabla (por mi) frusomera vetero, muuulte da suno, neniu pluvo kaj agrabla 20 C.

Mia korpo tiom sopiris someron ke dum la unuaj semajnoj mi vere vestiĝis kvazaŭ estus somero. Pro tio mi kelkfoje sentis min strange, ĉar la virinoj surstrate surhavis jaketon kaj longan pantalonon, kaj mi mallongan jupon kun sandaloj kaj senmanika bluzo.

Sed la plej stranga afero estas la manko de lumo. Mi atendas pli longajn tagojn, pli da lumo, sed okazas la kontraŭo, matene je la 8a ankoraŭ malhelas kaj je la 6a vespere jam malhelas.

Bonaero daure

Dum la lastaj du semajnoj mi klopodis aldoni iom da ritmo al mia vivo, kio jam tre mankas al mi. Nu, kelkaj demandis al mi ĉu mi jam havas hejmsopiron (vojaĝante de jam preskaŭ du monatoj.) La respondo estas malfacila, ja kelkaj aferoj tre mankas al mi, kelkaj tute ne. Mankas al mi mia familio kaj geamikoj (ja skajpe ĉiu preskaŭ ĉiam atingeblas), mia loĝejo, mia kuirejo, miaj bicikloj. Mi pli kaj pli ofte pensas pri Budapeŝto, kiu estas mirinde bela printempe, kiam la urbon invadas biciklantaj junuloj, la Margereta Insulo pleniĝas je  kurantoj kaj amantoj, subĉielaj trinkejoj ekestas en parkoj, ĝardenoj kaj kortoj.

Sed plej mankis al mi iusenca ritmo, ĉiutaga rutino, do ĉi tie, en Bonaero mi komencis kuri ĉiu matene, labori iom dumtage kaj klopodas fari ion ĉiu vespere. Mi estis jam en kinejo, en teatro, en ekspozicio, partoprenis kelkajn kulturajn programojn, kaj renkontis kelkajn lokajn junulojn por iom amuziĝi vespere-nokte. Mi eĉ ricevis jam biciklon prunte, do la tutan pasintan sabaton mi pasigis surbicikle.

Krome, mi gvidis kelkajn lecionojn por komencanta grupo en la sidejo de la loka esperanta asocio kaj prelegis publike dum grava kultúra aranĝo. Ĉi-jare Bonaero estas la monda ĉefurbo de libroj, kaj okaze de tio, fama artistino konstruis la Turon de Babel el 30.000 fremdlingvaj libroj kiuj estis donacitaj de la loĝantoj en centra placo. Apud la turo mi ricevis unu horon por prelegi pri Esperanto.

Veturado en Bonaero

Mia originala ideo estis biciklante ekkoni la urbon. Mi naive pensis ke estos tre facile ekhavi biciklon, kaj jam ekde miaj unuaj horoj ĉi tie mi daŭre torturadis ĉiun ĉirkaŭ mi - vane. Unue mi volis iun, kiu taŭgas por enjupa pedalado (mi fakte kunhavas preskaŭ nur jupojn), prefere malnova, se eble nigra, kun sonorileto. Haha, jes, mi scias, se temas pri bicikloj mi estas eĉ pli elektema ol kun viroj. Poste, mi pretis pli kaj pli malaltigi la bezonnivelon, fine jam taŭgus io kun du radoj kaj selo. Do, ni vidos.

Ĝis la ĝojiga momento finfine havi biciklon subpuge, mi uzas la publikan transportsistemon, kiu ŝajnas esti sufiĉe bona, kvankam iom ĥaosa. La prezo de la biletoj estas n-e-k-r-e-d-e-b-l-e malmultekosta, bileto kostas ekzakte la dekonon, jes dekonon de tiu en Budapeŝto. La unuan fojon kiam mi vidis la prezon mi tuj pensis ke mi fuŝe transkalkulas la prezojn. La metroo estas tre facile uzebla kaj tre komforta. Male, la busoj estas terure ĥaosaj.

La diversajn liniojn funkciigas diversaj kompanioj (kia surprizo por hungarino, en kies lando estas nur unu ŝtata kompanio por enurba publika transporto, interurbaj buslinioj, trajnoj, ktp.). La orientiĝadon malhelpas ke ne estas unu komuna bushaltejo surstrate, sed ĉiu buso haltas en aparta loko, kiun indikas etaj surlamppostaj signoj (kiujn vi aŭ rimarkas, aŭ ne).  Horaro ne ekzistas, la busoj venas (aŭ ne venas) laŭplaĉe, ofte dum 30 minutoj neniu kaj poste samtempe tri. La bileton vi devas aĉeti ĉe la ŝoforo, la prezo dependas de la humoro de la ŝoforo, via sekso, via rideto, kaj la longeco de via jupo.  La ŝoforo diras la prezon kaj vi devas ĵeti la monerojn en aparaton, kiu daŭras ege longe se estas pluraj vojaĝantoj.

Hodiaŭ estis la unua fojo kiam mi volis iri sola al iu certa loko (en la alia parto de la urbo), kiu estis sufiĉe da defio por mi, kiu eĉ en sia propra ĉambro kapablas perdiĝi. Kelkaj el vi spertis tiujn mirindajn kapablojn miajn dum JER en marto, kiam mi gvidis la arbaran ekskurson - hm almenaŭ estis iom da aventuro. Bonvolu ne lasi min gvidi la arbaran homlupan ekskurson dum IJS, eĉ se mi insistas ke mi scias la vojon.

Mi ekiris en la urbocentron kun mapo, kaj precizaj direktindikoj (kiujn mi trovis rete). Haha, mi kapablis fari la 30 minutan vojaĝon ene de 2 horoj. :) Sed mi multe ekskursis almenaŭ.

Pri Bonaero ĝenerale - dua provo

Uh, mi iom perdiĝis dum la lastaj tagoj, ne fizike sed anime. Mi estas ravita de Bonaero, ĝi estas perfekta miksaĵo de eŭropa kulturo kaj latina temperaturo. De la unua momento mi ie profunde sentas ke mi apartenas al tiu ĉi loko.

Mi ne skribis ĝis nun - ĉar mi ne sciis kion skribi. Mi simple ne povas trovi vortojn por esprimi kion mi havas ene. Frazoj kiel "la parkoj estas belaj, la etoso estas ĉarma, la nokta vivo estas raviga" diras absolute nenion, do mi prefere ŝparus ilin. Cetere, mi ne volas skribi kliŝojn kiel "mi ŝatas kiu mi iĝas en la urbo" ĉar tio sonus tro ridiga.

Al mi tre plaĉas ke la urbo estas plenplena je kulturo: ĉiu dua vendejo estas librovendejo, estas amaso da kinejoj kaj teatroj en la centro, en restoracioj pladoj estas nomataj laŭ verkistoj.

Nova misio

Mi pli kaj pli sentas kiom terure europcentra estas la kulturo en kiu ni edukigxas. Se mi finfine decidos vivi en Europo, mi havos novan mision por pligrandigi la perspektivon de miaj samkontinentanoj.

Pri tempo

La tempodiferenco inter Hungario kaj Argentino estas 5 horoj. Se iu diras al vi ke li vokos vin matene, li certe ne vokos antaŭ la 1400, rendevui posttagmeze ĉi tie signifas ne antaŭ la 1800, la vespero komenciĝas je la 2200 kaj la nokto finiĝas je la 0700.

La polla chilena

Kiu rakontos al mi la etimologion de la polla chilena?

Vojaĝante en Ĉilio

En Ĉilio mi pasigis multe da horoj vojaĝante per aŭtobuso, do mi povas aserti ke estas bonega maniero por vojaĝi kaj mi vere rekomendas al ĉiu vizitonto. Malgraŭ la stultaĵoj kiujn oni diris al mi en Hungario pri la ĉiutipaj danĝeregoj, mi havis bonegan sperton, la busoj estas tre komfortaj, sekuraj, precizaj kaj treee malmultekostaj (almenaŭ por ni hungaroj). Kunlaboranto de la ŝoforo kontrolas la biletojn, kaj petas de ĉiu telefonnumeron de persono vokuta en kazo de akcidento. Krome, estas ekrano en la buso kie oni konstante montras la aktualan rapidecon, kaj estas akra sono se ĝi superas 100 km/horo, ja laŭleĝe busoj ne povas veturi pli rapide. Estas surprizige, ke horloĝo tute ne troviĝas en la busoj, nek en la stacidomo, nek sur la strato. Fakte, nenie oni vidas publikan horloĝon (se nun mi rememoras, same kiel en Brazilo), kio estas tre stranga por mi, kiu alkutimiĝis al vidi horloĝojn ĉie ĉirkaŭe, en stacidomoj, bushaltejoj, restoracioj, eĉ multloke surstrate.

La plej ŝokiga afero pri Ĉilio estis verŝajne la memoraĵoj kiujn oni starigas apudvoje al mortintoj. Vojaĝante per aŭtobuso mi vidis ĉiun kilometron almenaŭ unu el ili, ĝenerale dometon kun kruceto, floroj kaj foto de la mortinto(j), sed ofte estis pli rakontemaj memoraĵoj kun radoj aŭ aliaj partoj de aŭto, aŭ aliaj objektetoj rilataj al la personeco de la mortinto.

Concepcion kaj Santiago koncize

La Lenga

Do, finfine la raporto pri la lastaj tagoj en Ĉilio. Mi pasigis du tagojn en Concepción, kie mi prelegis en la universitato al 30-40 universitatanoj. Mi havis ankaŭ iom da tempo por ekkoni la urbon, kiun terura tertremo forte damaĝis la pasintan jaron. La urbo gardas multe da vundoj ankoraŭ, kaj fizike kaj emocie, mi spertis ambaŭ. Mi sentis min kvazaŭ en filmo vidi la detruitajn konstruaĵojn, ĉefe iun altegan apartamentaron, kiu falis kaj restis preskaŭ netuŝita, kvazaŭ ĉio okazintus la antaŭan tagon. Mi tagmanĝis apudmare, en belega loko nomita ”La Lenga” kie la edzinoj de la fiŝistoj funkciigas restoraciojn. Vekiĝinte matene mi eksciis ke nokte estis tertremo (5.3), el kio mi sentis absolute nenion (kvankam mi tute ne estas profunda dormanto).

En Santiago mi pasigis tri tagojn kaj havis unu prelegon en la universitato tie. La prelegon ĉeestis 43 personoj, kio estis preskaŭ miraklo, ĉar lastmomente evidentiĝis ke paralele oni okazigas grandan studentan manifestacion (poste ni vidis la fotojn pri la evento, uh, multe malpli paca estis ol niaj hungaraj manifestacioj, hm, krom tiu fifama sola de 2006). Dum miaj tagoj en Santiago mi fartis tre bone, mi pruntericevis belegan biciklon (nomitan Mariposa – Papilio) por urba vagado, kaj kun miaj gastigantoj ni pasigis longegajn noktojn trinkante bonegajn ĉiliajn vinojn kaj babilante pri la eternaj temoj de la vivo.

Alveno

Rapida, sencxapela mesagxo: mi alvenis al Bonaero, mi estas nekredeble felicxa. Mi sentas min alveninta finfine post multaj jaroj da migrado.

pri la flugbileta misterio

Aperis la unuaj ombroj la lastan mardon, kiam mi vizitis la oficejon de LAN en Valdivia por ŝanĝi parton de mia flugbiletaro kiun mi certe ne uzos. La dungito tie afable klarigis ke tion mi ne povas fari, nur pere de la hungara vojaĝagentejo, kie mi aĉetis la biletojn. Bone, mi skribis al ili kaj ili tuj reĵetis la pilkon skribante ke ili povas fari nenion, mi devas ŝanĝigi la bileton en la oficejo.

Do mi reiris al la oficejo la postan tagon, decidinte ke mi ne forlasos la ejon ĝis ili faras ion. Estis longega sesio, ĉiuj kvin dungintinoj de la oficejo ekokupiĝis pri la problemo. Rigardante unu ekranon ili provis klarigi al mi la situacion laŭ kvin diversaj versioj – samtempe, dum duonhoro. Mi sentis min kvazaŭ en Monty Python. Mi tuj decidis altigi mian lingvonivelon al C2 en la hispana, kiam mi finfine sukcesis kompreni kion ili volas kaj mi sukcesis komprenigi al ili kion mi volas. Ili konstatis ke miaj flugbiletoj entute perdiĝis, ke ili vidas neniun signon pri ili en la sistemo. Mi ja ne povis imagi kiel flugbiletoj povas simple malaperi por kiuj mi pagis la tutan monon kiun mi ŝparis dum 5 jaroj.

Mi ankoraŭ ne estis nervoza, ĝis mi ricevis la respondon de la hungara oficejo, kiu estis nur unu frazo, nome ke ĉio estas en ordo, mi trankviliĝu. (Mi ne scias ĉu ekzistas pli maltrankviliga konsilo ol tiu de ”trankviliĝu!”) Poste mi petis konfirmon pri la flugoj, kiam alvenis la elektronika formo de mia bileto, en kiu vere mankis ĉiuj aliaj flugoj ol la jam faritaj. Krome, ili aldonis mallongan mesaĝon, iun tian, ”vidu, ĉio estas ja en ordo”.

Alvenis tempo por uzi eksteran helpon ja mi sufiĉe ĉagreniĝis. Mi petis amikon voki la oficejon, kiu dum la lastaj jaroj pruvis ke li ĉion povas solvi ene de fulmrapida tempo kun la eleganteco kaj ruzeco de dek virinoj (jes, tia viro jes ja ekzistas!). Same nun, li post 2 minuta telefonado havis jam la privatan (!) poŝtelefonan numeron de la agento kiu okupiĝis pri mia bileto kaj sukcesis paroli kun ŝi. Kvankam, ŝi daŭre diris ke ĉio estas en ordo sed almenaŭ promesis fari ion.

Lunde alvenis ŝia mesaĝo, en kiu ŝi finfine konstatis ke jes ja vere perdiĝis ĉiuj miaj biletoj, pro iu eraro en komputila sistemo kiu okazis kiam ŝi ŝanĝis iun flugon pro ŝanĝo de flughoraro (mi daŭre ne komprenas kiel tio eblas, ne gravas) kaj ŝi klopodas fari ion, sed marde ili ne laboros, merkrede ŝi ne laboros.  

Do momente mi havas neniun ideon kio okazos al mi, se la problemoj ne solviĝos, mi eble devos per buso veturi al Bonaero, por veturigi mian korpon tien, kie mia animo jam de jaroj estas kaptita. (Kaj resti tie poreterne, ĉar mi ne pensas ke eblos trovi busbileton ĝis Budapest...)

kial mi finfine traveturos Sud-Amerikon per buso...

jam pretiĝas tre tre tre furioza blogero por rakonti al vi kiam vi neniam neniam neniam en la vivo aĉetu flugbiletojn pere de vojaĝagentejo... grrrrrrrrr!

ekster danĝero

hmmm mi nun ĝojas ne plu esti en Brazilo post rakonti al pli ol 500 personoj kion hungaraj viroj tradicie faras kun hungarinoj pasklunde matene... :) (kaj mi pardonpetas de la inoj al kies edzo/koramiko/patro mi donis kelkajn ideojn...)

Valdivia, Ĉilio - parto du

En la centro de la urbo fluas la rivero Valdivia, apud kiu troviĝas la fiŝmerkato. La fiŝeroj ĵetitaj en la akvon allogis la marleonojn (mi ne trovis esperantan vorton por ili, temas pri otaria flavescens, lobo marinero aŭ sea lion), kiuj decidis amase vivi en la urbo kaj jam tiomgrade alkutimiĝis al homoj, ke ili elgrimpas la riveron por ripozi sur la bordo kaj kelkfoje eĉ venas sur la apudajn trotuarojn, 1 metron for de la homoj.

La riveroj ludas centran rolon en la vivo de la valdivianoj, multaj el kiuj praktikas remadon por sporti. Hodiaŭ mi la unuan fojon de mia vivo provis tiun sporton, danke al Marcos, mia kara gastiganto, kiu altnivele remis dum multaj jaroj (kaj eĉ estis ĉilia ĉampiono). La sperto estis terure bona, la knabinoj estis tre afablaj kaj helpemaj, ili instruis al mi ĉion. Remado tre ekplaĉis al mi, pro la proksimeco de naturo kaj akvo, pro la harmonio kaj kunlaboro bezonataj de la kunuloj kaj kompreneble pro la rapideco (ĉar la boato estas treee rapida). Haha, kaj mi eĉ ne falis aŭ faligis la tutan boaton en la akvon.

Valdivia, Ĉilio - parto unu

Rebonvenon en la boato. Mi ne volas enuigi vin per la kialoj de la silento, ja estis pluraj paralele, el kiuj la solveblaj problemoj pli-malpli solviĝis, la ne solveblajn solvos la tempo, la hazardo aŭ nenio - kiel kutime (haha, kiom saĝa mi estas). Krom la flugbileta-problemaro, sed tio meritas apartan blogeron.

Do, mi pasigis preskaŭ unu semajnon en Valdivia, kiun mi ĝuegis. Mi spertis, gustumis, provis, eksciis, vidis, aŭdis, sentis, flaris, vizitis multege da novaj aferoj, do mi havis tre spertriĉan periodon. Mi provos listigi multajn el ili (kaj ilustri ĉion eĉ per fotoj).

La tagon, kiam mi alvenis (la 19-an) mi prelegis pri Esperanto al 18 interesiĝantoj en la loka universitato - en la hispana. Dum la sekvaj tagoj mi havis ripoztagojn, dum kiuj mi ekkonis la tutan urbon (kompreneble ankaŭ la merkatojn), mi estis ĉe la marbordo, en botanika ĝardeno, en familia festo. Mi spertis tre ekstremajn veterkondiĉojn, unu tagon estis tiom grandega ŝtormo, ke multajn arbojn faligis la vento, kaj ne estis kurento dum tuta tago. La postan tagon estis 19 C kaj tre forta sunbrilo.

Mi amikiĝis kun la dombesteto de la familio, kiu estas 8-jara anaso, loĝanta en la ĝardeno de mia gastiganta familio (havas eĉ sian propran dometon) kaj havas la privilegon akompani la familion eĉ al feriumadoj.

Hieraŭ ni ekskursis al la maro (ĉ. 30 kilometrojn for ĝi situas), kie mi metis mian manon (kaj eĉ preskaŭ faligis Kro) en la malvarmegan akvon. (Jes, tiu multkolora io estas mi). Poste ni manĝis kelkajn maraĵojn (la unuan fojon en mia vivo mi kuraĝis gustumi konkon). Mi gustumis multege da novaj manĝaĵoj dum la lastaj tagoj, mia scivolemo venkis kontraŭ miaj timo kaj malemo. (Kiam mi estis juna mi estis tre elektema, mi preskaŭ nenion volis manĝi. Mia granda revo estis iĝi diplomato, kaj mia patrino diris ke mi ne povos esti diplomato se mi rifuzas manĝi tiom multe da aferoj, ja oni devas konduti bone, kaj manĝi ĉion dum oficialaj vespermanĝoj dum vojaĝoj. Tio ŝanĝis mian tutan sintenon kontraŭ strangaj manĝaĵoj.) Interalie, mi manĝis diversajn fiŝojn (sierra, pejerrey), krabon, konkojn, completo (la ĉilia versio de hotdog, farĉita per muulte da kremo de avokado), empanada, farĉitan terpomaĵon kaj kelkajn novajn fruktojn. Kaaaj mi trinkis chicha (estas suko de pomo, laŭ gusto simila al mosto) kaj mate (jes, kun sukero, mi jam priparolis tiun eraregon kun argentino). La alkoholaĵojn kiujn mi gustumis mi ne listigos, ĉar ĉiu pensos ke mi estis ebria dum la tuta tempo, kvankam mi eĉ ebrieta ne estis. (Menciendas tamen, ke mi trinkis la plej bonan vinon de mia vivo ĝis nun - kompreneble ĉilian, haha, kiu estas kvazaŭ nekredebla ja mi havas francan duonfamilion).

Estis nur du manĝaĵoj, kiujn mi rifuzis gustumi, unu estis sandviĉo kun kruda viando, alia la strangaĵo videbla sur la foto (piure), kiu estas estaĵo vivanta en la fondo de la maro kaj aspektas tute kiel ŝtono. Oni manĝas ĝin kruda. 

Konkurso!! Kio estas sur la foto??

Mi invitas vin kunludi! La tasko estas diveni kio estas videbla sur la foto. Tiu kiu unue diros la ĝustan solvon... ricevos...grandan brakumon... de mi! Se vi ludemas kaj havas ideon, lasu komenton sub tiu blogero! (Mi petas nun ĉilianojn ne partopreni, por ili certe estas facila la tasko).

Iom da lingvistiko

Dum la lastaj tagoj mi gajnis iom da memfido paroli hispane (ja antaŭe mi preskaŭ neniam en mia vivo havis la okazon uzi produktive la lingvon). Estas granda instigo ke la homoj estas tre helpemaj kaj laŭdemaj kaj ne priridas min, ja mi certe sonas kiel ĵusekviviĝinta rolulo el 19 jarcenta hispana romano. (Mi provas forgesi la influon de niaj ŝategataj universitataj lingvopraktikaj kursoj, dum kiuj ni devis enkapigi duonpaĝon longajn frazojn de romanoj de Unamuno kun la celo pli(!!)perfektigi nian nemezureble malaltan lingvokonon pri la hispana…)

Mi jam lernis kelkajn ĉiliaĵojn, kaj eĉ komencas forgluti la s-ojn (me guhtan lo ĉileno). Estas kelkaj mojosaj kulturaĵoj ankaŭ. Tre miskompreneble estas ke ĉi tie oni uzas la verbon "cancelar” por la verbo pagi. Mi unue tute miskomprenis kiam por pagigi ion oni daŭre diris ke mi devas nuligi ĝin. Poste mi eksciis la etimologion de la vorto, temas pri la originala esprimo "nuligi ŝuldon”.

Alia kulturaĵo. Ĉi tie ekzistas la vortoj pololo(a) por koramik(in)o, kaj novio(a) por fianĉ(in)o - dum en la hispania hispana oni uzas la vorton novio por ambaŭ. Malevitebla kun preskaŭ ĉiu kunparolanto estas la demando „tienes pololo?”(ĉu vi havas pololon) kaaaj poste kelkaj aldonas eĉ la demandon „y amante?” (kaj amanton). Haha, kaj se ne estas sufiĉe, ekzistas vorto ankaŭ por onta koramiko, do persono kun kiu jam kuiriĝas la supo, sed ankoraŭ ne estas publike. (Ĉilianoj bonvolu aldonu en komento tiun vorton, ĉar mi forgesis ĝin). Do mi pensas ke la tavoloj de amrilatoj estas pli kompleksaj ĉi tie, ol mi imagis.

(Ja, en la hungara ni eĉ ne havas apartan vorton por koramik(in)o, ni simple uzas la vorton "amik(in)o” ankaŭ por ĉiu celo.  Estas kelkfoje problemo kiel apartigi la du konceptojn, do ni simple diras "mia amiko” por koramiko kaj "unu el miaj amikoj” por simpla amiko. Kelkaj ne vere kontentas pri tiu solvo, do ili uzas vortojn kiel "karulo”, "partnero”, aŭ "kunulo”, sed por mi tiuj vortoj ne enhavas la senton de amo. Ni ja havas vorton por „amanto” sed tion oni uzas nur por duapoziciuloj – do se temas pri amanto de jam okupita persono. Haha, eĉ pli strangas por miaj oreloj la demando kiu koncernas tion.)

Aventuroj sur la insulo Chiloe

Mi pasigis tre agrablan tagon sur la insulo Chiloe. La gastejeto estis komforta, krom ke mi havis kelkajn problemojn kun la seruroj kaj ŝlosiloj. Mi certe malsatmortus se mi estus ŝtelisto, mi eĉ per ŝlosilo ne povas kelkfoje malfermi pordojn… kaj tio okazis ankaŭ en la gastejo. Vespere kiam mi revenis de promenado, mi ne povis malfermi mian pordon, sed bonŝance la gastejisto estis subkubute kaj tuj venis helpi min. Evidentiĝis ke se mi turnas la ŝlosilon dufoje, la seruro blokiĝas, kaj vera vira forto necesatas por malfermi ĝin. Do bone. Nokte, kiam mi iris brosi la dentojn enlitiĝonte, mi ankoraŭ memoris turni la ŝlosilon nur unufoje, do ne estintus problemo, se mi povintus memori ankaŭ la direkton ĉu dekstren aŭ maldekstren turni por malfermi.

Revinte el la banĉambro en mallonga T-ĉemizo kaj kalsoneto mi konstatis ke mi havas neniun ideon en kiun direkton turni la ŝlosilon, do mi lotumis ĉu dekstren aŭ maldekstren provi, mi estis esperplena havi 50% ŝancon. Sed kompreneble mi elektis malĝustan direkton kaj blokis la seruron. Mi iom poste provadis konvinki la seruron lasi min eniri, kompreneble sensukcese. Por venki mian komenciĝantan senton de paniko, mi ŝerce diris kelkfoje „malfermiĝu sezamo” en la hungara duonlaŭte, kion verŝajne aŭdis la gastejisto en la apuda ĉambro, ekridis kaj venis savi min. Kompreneble por la nokto mi jam ne kuraĝis ŝlosi la pordon, do mi dormis kun mia pasporto kaj bankkartoj sub la kuseno, brakumante mian komputilon.

Poste mi promenis kaj volis foti la famajn domojn de Chiloe, kiuj konstruiĝis duone sur akvo, kaj staras sur lignaj kruroj en la akvo. Bedaŭrinde la esenco videblis nur de la akvo, kaj mi neniel povis foti ilin, sed mi almenaŭ promenis en la haveno kaj vidis multajn gajajn multkolorajn ŝipetojn. Mi decidis eluzi la tempon kiun mi havis por ekskursi al apuda urbeto per buseto, estis tre agrable. 

Vespere mi prelegis en kultura centro pri Esperanto – en la hispana. Estis la unua fojo kiam mi devis paroli publike la hispanan, do mi ne vere estis trankvila antaŭe, sed mi bone elturniĝis kaj estis granda sukceso.

La isla de Chiloe, Castro

Mi vizitis la bazaron de Puerto Montt, kaj faris kelkajn fotojn pri ĝi (ili videblas ĉi tie). Ekde nun mi aldonos kelkajn fotojn, se mi havos tempon, ankaŭ al la antaŭaj blogeroj.

Nun mi estas sur la insulo Chiloe, kiu estas ĉarmega loko. Ĉar mi alvenis nur posttagmeze, mi havis tempon nur por rapide promeni kaj manĝi en bonega restoracio.

Puerto Montt, daŭre

Mi havis tre interesan posttagmezon hieraŭ, mi akompanis la filinon de José Antonio por fari intervjuojn kun nekonatuloj pri sociaj problemoj (ŝi studas sociologion kaj laboras pri iu esplorlaboro rilate la temon). Estis tre bona ekzerco por mi aŭskulti kiel diversaj personoj parolas, ankaŭ tre maljunaj. Ni eniris dometon por lokaj maljunuloj kaj eĉ la hejmon de afabla sinjorino. La homoj estis tre helpemaj kaj konversaciemaj, kio tre surprizis min. Mi ankaŭ ludis kun la 4-jara nepeto de la afabla sinjorino, kiu estis ege ĉarma.

Mi jam lernis multajn ĉilihispanajn slangaĵojn, kio tre ĝojigas min.

pri okuloj

En Ĉilio la infanoj havas verajn nigrajn okulojn. Ne estas kiel la okuloj de la plenkreskuloj. Ankaŭ la okuloj de la plenkreskuloj estas malhelaj; plenaj je vundoj, doloroj, seniluziĝoj, sperto de la vivo, kiu ĉiam videblas, eĉ se oni ridas kaj estas tre feliĉa.

Male, la okuloj de la infanoj estas ĝisfunde nigraj, tre profunde. En ili loĝas nur scivolemo kaj naiva amo de la vivo.

Puerto Montt ankoraŭ

Mi pasigis la lastajn tagojn iom ripozante, ekkonante la ĉirkaŭaĵon kaj praktikante la ĉilihispanan. Hieraŭ mi faris ekskurseton al najbara urbeto, Puerto Varas, kiu troviĝas apud belega lageto. La urbo estis tre ĉarma, mi tute sentis min en Svislando, kun montoj en la fono, kaj lago ĉepiede, kun tiom pura akvo ke mi povis vidi la ŝtonojn fonde. Temas pri turista loko, tre alloga, kiun tamen ne vizitas tiom da turistoj, ke mi povu vagadi sen esti rigardata kaj daŭre alparolata. Jes, ĉar homoj tre interesiĝis pri mi kaj oni daŭre komencis konversacii kun mi surstrate, en vendejoj, poŝtoficejo aŭ buso, do mi estis tre ĝoja paroli la ĉilihispanan dum tuta posttagmezo.

Mi kompreneble ne faris fotojn, ĉar mi forgesis hejme la memorkarton de la fotilo (mi kaj la fotilo ankoraŭ ne amikiĝis, mi ne scias ĉu ni iam alkutimiĝos unu al la alia, verŝajne ne). La loko estas tiom bela, ke mi finfine ĝojis ne havi la damnan aparaton, tiel mi povis rigardi kaj ĝui ĝin sen la konstanta streĉo povi fari sufiĉe uzeblajn fotojn kiuj redonas ion pri ĝia atmosfero.

Hodiaŭ ni havis prelegon - mi parolis Esperante kaj José Antonio tradukis al la hispana por iom montri kia la lingvo estas. Estis vera, deviga universitata prelego pri Esperanto. Ĝin ĉeestis pli ol 120 personoj, el kiuj 54 tiom entuziasmiĝis ke tuj enskribiĝis por eventuala kurso. Respondante al demandoj mi parolis hispane, kio tiom plaĉis al la junuloj, ke poste multaj venis por diri kiom ili ŝatas mian hispanan. Hahaha, mi esperas ke ili ne pensos ke ĉiu eŭropano parolas tian fuŝ-hispanan kiel mi.

(Cetere, dankon al tiuj kiuj jam skribas mesaĝon por demandi ĉu mi ankoraŭ vivas se ne estas nova blogero iun tagon. Mi ege ĝojas havi tiom diligentan legantaron kaj tio instigas al mi skribi kaj fari eĉ pli. Dankon pro via kunvojaĝado!)

Puerto Montt, Ĉilio 2

Hodiaŭ mi pasigis duontagon vagadante en la urbocentro de Puerto Montt, kion mi tre ĝuis. La urbo estas relative malgranda (havas 200.000 loĝantojn), kaj estas havenhavanta (haha). Mi havis 3 horojn kaj duonon el kiuj mi pasigis unu en librovendejo, sidante surplanke kaj legante librojn. La restantan tempon mi pasigis promenante en la stratoj kaj ĉe la marbordo. Mi ankaŭ praktikis la ĉilihispanan alparolante kelkajn homojn, nu, ĉefe por demandi kioma horo estas.

Mi observis multajn aŭtojn, kiuj unue ŝajnis esti taksioj, poste mi rimarkis ke ili surhavas ciferon kaj eĉ itineron. Evidentiĝis ke temas pri alternativa formo de publika veturado, funkcias kiel iu hibrido inter taksio kaj buso, ĉar temas pri aŭtoj kiuj veturigas homojn laŭ certaj itineroj, kaj kie ajn oni povas ensidiĝi.

Ĉilio multe similas al Hungario, ne nur pro la eŭropecaj plantoj kaj eŭropaŭtuneca vetero, sed ankaŭ la konstruaĵoj estas iom similaj (krom esti koloraj, kompreneble, ĉar en Hungario ĉiu konstruaĵo estas malpurblanka-malpurflava). Cetere, estas strange vidi "longajn" prezojn denove, mi neniam vizitis landon, kie estis pli longaj prezoj ol la niaj.


Fotoj ĉi tie

Puerto Montt, Ĉilio

Mi alvenis. Mi estas jam ravita de Ĉilio, mi vidis mirindajn montojn el la aviadilo, kun neĝo en la pintoj. La vetero estas malpli varma, sed agrabla (14C), kaj pluvetas. Mi finfine, post tiom da jaroj da revado alvenis al la hispanparolanta Latinameriko.

en ciferoj

Brazila vizito sume

18 tagoj
9 urboj
7 gastigantaj familioj
16 prelegoj/kursetoj
521 partoprenantoj (mi kalkulis ĉie, ĉiam)

Silvianopolis kaj Pouso Alegre

Mi pasigis la lastajn du tagojn en la ŝtato Minas Gerais, en bieneto for de la civilizacio, sen poŝtelefona signalo, preskaŭ sen interreto, en beleeega loko. Mi tre ĝuis tiujn tagojn, la silencon, la freŝan aeron kaj la proksimecon de naturo. Mi gastis ĉe Maria Antonia kaj ŝia edzo, kiuj rakontis al mi multe da interesaĵoj. Promenante ĉirkaŭ la bieno mi vidis multe da tipoj de arboj, multajn bestojn (ĉefe birdojn) kaj gustumis bongustegajn manĝaĵojn, ekzemple hejmebakitajn panon kaj maizkukon, hejmfaritajn diversajn kremojn de legomoj kaj fruktoj.

En la bieneto de miaj gastigantoj serpentoj estas tre maloftaj, sed eblaj gastoj (eksciante pri tio mi tuj rezignis pri mia plano iri kuri matene en la bela ĉirkaŭaĵo). Mi informiĝis pri la diversaj tipoj de serpentoj, kaj miaj gastigantoj rakontis kiel ili kutimas kapti la serpentojn por porti ilin poste en fermebla sitelo al instituto kie oni elsuĉas la venenon kaj produktas kontraŭvenanan vakcion per ĝi. La veturigado ofte okazas pere de publikaj veturiloj (buso, eĉ metroo en Sao Paulo). Bonas scii, mi certe ne sidos en la metroo apud personon kun fermita sitelo.

Vespere mi prelegis antaŭ la tuta loĝantaro de proksima urbeto Silvianópolis (inkluzive la urbestron), entute ĉeestis 83 personoj, el kiuj dudeko apartenis al koruso kiuj eĉ donis koncerton por mia honoro. Mi estas vere feliĉa.

La sekvan tagon mi prelegis en la urbo Pouso Alegre, kie la prelegon organizis tre aktiva esperantisto, Pietro. Tie, same entuziasma aŭskultantaro ĉeestis. Mi jam serioze pensas postuli monon de la Hungara Turisma Oficejo por mia laboro, mi certas ke multaj ekemis viziti nian malgrandan landon. Iu eĉ demandis kiujn dokumentojn li bezonus por transloĝiĝi kaj vivi en Hungario.

Mia plej ŝatata vorto en la portugala

estas „borracharia” kiu videblas multe surstrate kaj fakte signifas pneŭmatikejon. Mi tuj trompiĝis unue, ĉar mi pensis per hispana cerbo kaj certis ke temas pri drinkejo, haha laŭvorte ebriigejo (ja en la hispana borracho signifas ebria).

Pri aĝo

Karaj brazilanoj, diru al ni vian sekreton! Kiel vi povas tiom tiom bone kaŝi la aĝon? Kun eŭropanoj mi 95%-e povas ĝuste diveni aĝon, kun vi mi konstante eraras, eĉ eraregas. Kiel eblas ke ĉiu aspektas 10-15 eĉ kelkfoje 20 jarojn pli juna??? Ĉu vi havas iun nacian sekreton? Pri virinoj mi ne tro miras, ni virinoj ĉie ĉirkaŭ la mondo estas sufiĉe ruzaj por ĉiam aspekti multe pli belaj kaj junaj ol ni vere estas, sed nekredeblas kiom junaj viroj aspektas. Mi renkontis viron, kiu ŝajnis esti pli malpli 30 jara kaj poste evidentiĝis ke li havas gefilojn preskaŭ samaĝajn kiel mi.

Pliaj pensoj pri brazilanoj

Alia strangaĵo por mi estas ke brazilanoj parolas la anglan kun mirinda usona akĉento. Ĉe eŭropanoj kutime tre aŭdeblas trajtoj de la gepatra lingvo, post unu frazo oni jam pli malpli povas diveni la nacion de la parolanto (krom se iu vivas longe en la cellando, aŭ lernis la anglan frue kiel infano).

Jam la unuajn fojojn kiam mi parolis angle kun brazilanoj mi rimarkis la belan usonan akĉenton, sed mi pensis ke temas pri personoj kiuj loĝis en Usono. Sed poste mi havis la saman sperton preskaŭ kun ĉiu. Eĉ personoj kiuj vere apenaŭ parolis la anglan, havis tre belan akĉenton. Wow.

Mi planas iom pli ekscii pri la kialoj de tiu interesa fenomeno, mi jam eĉ partoprenis parteton de angla leciono en Sao Carlos. Se mi havos eblon mi eĉ registros kelkajn personojn paroli la anglan. (Dum miaj universitataj studoj dialektologio estis unu el la terenoj kiuj plej interesis min, kaj en la angla kaj en la hispana. Antaŭ kelkaj jaroj mi eĉ turmentis anglalingvajn amikojn fari voĉregistrojn por mi, analizinte kiujn mi verkis kelkajn eseojn.)

Bauru

En Bauru mi gastis ĉe familio, kie estis multaj infanoj. Mi tre ĝojis esti kun infanoj, kun kiuj mi multe babilis.

Mi jam rimarkis ke plenkreskuloj ĉiam starigas la samajn demandojn. La infanoj demandas tute neatenditajn demandojn, kion mi tre ĝuas. La sola demando, kiun ĝis nun preskaŭ ĉiu starigis estas verŝajne la plej grava demando en Brazilo: kiun piedpilkteamon mi ŝatas? Mi ankoraŭ ne sukcesis trovi pli diplomatecan respondon ol ”Futbalon mi preferas ludi ol rigardi” (kio fakte eĉ veras).

La plurhora babilado kun la infanoj en la portugala egalis fakte al 3 semajna lingvolerneja kurso. Mia cerbo jam tiom alkutimiĝis al la portugala, ke mi kelkfoje havas malfacilaĵojn dum la prelegoj ĉar mia cerbo transiras al la portugala kaj volas daŭrigi la paroladon en la hispana. (Fakte ekde kiam mi estas en Brazilo mi jam havis okazon uzi ĉiun lingvon kiun mi regas krom la nederlanda kaj la latina.)

En universitato de Bauru mi prelegis dum du horoj al lokaj esperantistoj ĉefe pri Hungario kaj nia kulturo. Mi ankorau ne sukcesis adaptiĝi al la brazilo tempozono, mi ĉiam estas preskau duonhoron pli frue, do en la Petra tempozono prelego je la 14.00 komenciĝas je la 14.00, lau la brazila tempozono neniel antau la 14.30. (Mi antauvidis tiun problemon fakte, kaj intence lasis mian brakhorloĝon en Hungario, sed mi ankorau ne povis malsxalti mian enan horloĝon)

São Carlos ankorau

Plidensiĝis iom la programo por miaj lastaj tagoj en Brazilo. Hieraŭ inter la 20.00 kaj 22.00 mi prelegis en São Carlos iom pri Hungario, sed ĉefe pri Esperanto. Ĉeestis rekordkvanto da interesiĝantoj, 52 personoj venis por aŭskulti min, el inter kiuj estis kelkaj esperantistoj (familio vojaĝis du horojn por aŭskulti min), kaj eĉ kelkaj hungaroj, kiuj eksciis pri la prelego de la artikolo kiu aperis en loka ĵurnalo.

Oni starigis multe da demandoj do mi estis tre kontenta. Por adiaŭi la publikon mi denove kantis (malgajan hungaran popolkanton esperante kaj hungare) kiu videble emociigis iom la auskultantaron, ĉefe la hungarojn. Mi pli kaj pli ŝatas uzi kantojn dum prelegoj, ili transdonas multe da informoj pri la kulturo, precipe se temas pri tiom malproksimaj nacioj (kaj mi nun pensas ne nur pri geografia/fizika malproksimeco…) Mi jam delonge uzas kantojn dum instruado, eĉ kelkfoje kiam mi instruas anglalingvan negoci-komunikadon por dungitoj ĉe firmaoj. Nu, estas aparta defio kantigi grupojn kiuj konsistas el 3-4 30-jaraj viroj en kravatoj…

Post la prelego multaj venis gratuli min (haha, jes, kaj preskaŭ ĉiu diris ke mi estas bela, mi jam pensis pri registri la brazilajn komplimentojn por havi ion por aŭskulti kiam mi estos denove en Eŭropo). Adiaŭinte Gilberto kaj Cidinha, mi ekvojaĝis al Bauru, kien mi alvenis jam post noktmezo.

Vizito al kafbieno

Hodiaŭ mi havis mirindan sperton, ni vizitis kafbienon apud Sao Carlos. Estis tre interesa programo, ni povis ekscii kiel oni plukas kaj sekigas kafon. (Mi sekvis 2 horan prelegon pri ĝi en la portugala, ĉion komprenis kaj eĉ starigis aron da demandoj... mi fieras!) Poste ni iom promenis en la ĝardeno ĉirkaŭe, rigardis grandegajn bambuojn kaj multajn fruktarbojn. Antaŭe, la plukitajn kafsemojn oni transportis pere de kanaleto, kiun la grafino de la bieno uzadis por gimnastiki (suprenirante nudpiede en la akvo la ŝtuparetojn de la kanaleto). Haha, mi kompreneble tuj forprenis la sandalojn kaj faris la tutan vojon :)

Post la vizito oni servis por ni kafon, sukon de ananaso kaj diversajn kuketojn. Aaaa, estis tiom bonguste. La kafo estis tre bona! Mi iom koketetis kun nia gvidanto por provi ricevi iom da kafsemoj (mi amegas manĝi kafsemojn, mi povas travivi tri tagojn manĝante nur kafsemojn - dum malhela periodo de mia vivo mi provis ĝin). Evidentiĝis ke en Brazilo oni ne havas la kutimon manĝi kafsemojn krudaj, kio iom malfeliĉigis min, sed tuj poste la gvidanto trovis sur iu tablo ujon plena je kafsemoj, kiu estis parto de la ekspozicio kaj li permesis al mi manĝi kelkajn. (Mi sentis min kiel 4 jara infano kiu en muzeo manĝas la ekspoziciitajn objektojn).

Forlasante la bienon ni haltis ĉe kafarbustoj kie mi gustumis maturajn kafsemojn, ili gustis kiel fruktoj kun iom da leĝera kafgusto. Hmmmm. Kafo farita, restas nur danci sambon kaj iri al futbalmaĉo!! :) Vivu Brazilo!

(Fotoj ĉi tie. Kompreneble la baterio de mia fotilo mortis dumvoje, do mi ne povis foti ĝuste la plej fotindajn aferojn...)

Sudamerikaj bestoj

Fotoj pri la bestoĝardeno en Sao Carlos

Mi faris preskaŭ 200 fotojn, el kiuj 190 estas neuzeblaj, do vi povas vidi nur tiujn bestojn, kiuj ne tro moviĝis, aŭ ne estis malantaŭ vitro, aŭ kiuj tiom plaĉis al mi ke mi pasigis horeton ĝis kiam mi sukcesis fari uzeblan foton. Bonvolu ne doni malkuraĝigajn komentojn, mi scias ke la kvalito aĉas :)

Fotoj pri nia varbado en Santos

Jen kelkaj fotoj pri nia varbado en la marbordo de Santos, ilin faris Roger. Dankon pro la fotoj!

Fotoj

Sao Carlos

Mi alvenis al Sao Carlos hieraŭ, post agrabla, 3,5 horojn longa perbusa vojaĝo, kiun mi tre ĝuis pro la bela dumvoja pejzaĝo. Mi gastas ĉe tre simpatia familio, kie loĝas ankaŭ tre malgranda hundeto. La dimanĉan tagmanĝon partoprenis la tuta familio, kune kun la gefiloj de miaj karaj gastigantoj kaj iliaj geedzoj. (ne zorgu, se vi ne komprenas tiun ĉi komplikan frazon, mallonge: ĉeestis malgranda grupo de tre afablaj kaj amikemaj personoj). Ni parolis hispane kun la junuloj pri multe da temoj.

Interalie mi eksciis ke oni tro timigis min en la vakcinejo en Hungario, kaj ne estas vero ke la aviadiloj el Eŭropo venas plenaj kaj reiras duonplenaj ĉar la febro de Dengue mortigas la duonon de la turistoj. (Uh mi pensas ke la duono de la turistoj restas memvole ĉi tie por ĝui la afablecon kaj amikemon de la brazilanoj kaj danci sambon dum la tuta vivo.) Do bone, mi ne plu maltrankviliĝos pro la 34 kulpikaĵoj sur miaj kruroj.

Posttagmeze ni iris al bestoĝardeno por vidi ĉarmajn bestojn (kaj serpentojn!). Tie mi tuj donacis al mia korpo 2 semajnan porcion de sukero trinkante bongustegan sukon de sukerkano. Mi gustumis ankaŭ pamonha, kiu estas tre bongusta dolĉaĵo farita el muelita maizo, kuirita en la folio de maizo. Vespere miaj gastigantoj invitis gastojn por mia honoro kaj ni kune bakis picon.

Hodiaŭ matene mi estis en gimnastikejo, kie mi konatiĝis kun enĉambra kurigilo. (Nekredeble ke mi dum 6 jaroj vere altnivele sportis, el kiuj 2 jarojn mi estis atleto sed neniam provis tiun aparaton.) Estis tre bona ludo, mi tuj ŝanĝis al la plej malfacila deklivo, kaj mi estis kvazaŭ suprengrimpanta Ĉimborazon, estis tre amuze. Posttagmeze mi gvidis Esperantan lecionon en la domo de miaj gastigantoj por entuziasma grupeto.

Vespere miaj gastigantoj organizis kunvenon por geamikoj kaj lokaj esperantistoj. Mi faris iun prelegeton pri Hungario, mi rakontis multe da interesaĵoj kaj mi kantis hungarajn popolkantojn. Estis tre agrabla vespero, mi babilis multe kun la ĉeestantoj kaj ekkonis multajn interesajn personojn.

La intervjuo kun Kretcheu

Jen vi povas spekti filmitan intervjuon, kiun Kretcheu preparis dum mi vizitis lin en Santos. Kretcheu estas pasia amanto de Libera Programaro kaj li konatiĝis kun Esperanto en decembro. Li mirinde rapide kaj bone lernis la lingvon, kaj iĝis fervora esperantisto kiu faras multe por disvastigi la lingvon. Li parolas Esperanton al (kaj espereble baldaŭ kun) sia familio hejme, eĉ al la dommastrino, do la familianoj lernas per efika rekta metodo. Li jam sukcese infektis kelkajn aliajn, ekzemple Diego, kiu videblas en la filmo apud mi. Li eklernis Esperanton en januaro kaj jam povas perfekte komuniki. Gratulojn al ili!

impresoj

Oni ofte demandas kiuj estas miaj impresoj pri brazilanoj.

Brazilanoj estas tre amikemaj kaj bonkoraj, kaj ili vere tre ŝatas eksterlandanojn. Ili ĝenerale estas tre gajaj, kaj esprimas multe pli intense ĝojon aŭ plaĉon. Krom la jam menciita kisetemo kaj brakumemo, ili tre ofte komplimentas. Mi havas la impreson ke fizika beleco estas multe pli grava ĉi tie aŭ ili esprimas pozitivan opinion pli ofte pri tiaĵoj. Unue estis tre strange ke post mia prelego kaj viroj kaj virinoj gratulas min ne pro la sukcesa prelego aŭ talento paroli sed pro mia beleco. Mi tre surpriziĝis, ĉar mi tute ne havas iun elstaran belecon por meriti ion similan. Do mi jam lernis interpreti tion kiel afablaĵo kaj ne kompreni ĝin rekte.

Estas tamen tre granda kultura diferenco tiusence inter Hungario kaj Brazilo. En Hungario se virinon oni laŭdas nur pro ŝia beleco, tio signifas ke ŝi havas nenion alian por prifieri. Pro tio hungaraj viroj estas tre atentemaj ne tro emfazi la belecon de virinoj, kaj koncentriĝi pli pri inteligenteco, lerteco, aŭ bona kuirkapablo kiam ili laŭdas iun. Eĉ, multaj pensas ke laŭdi virinon pro ŝia beleco estas tute nenecesa afero, ja ne estas ŝia merito, kaj ĉiukaze ŝi havas spegulon por mem vidi tion. Do vi povas imagi kiom mi ruĝiĝas pro la neatenditaj komplimentoj. Uh, tio tamen tre mankos al mi en Hungario. :)

São Paulo denove

(Mi esperas ke ne estas tro enuige legi nur pri prelegoj, prelegoj kaj prelegoj, sed estas pri kio mia vojaĝo ĉefe temas.)

Vendrede mi vizitis la urboparton Sao Mateus por prelegi pri la internacia lingvo al interesiĝantoj. La programon organizis Odamir, kiu atendis min kaj Aparecida en la metroostacio, kaj de tie veturigis nin al la ejo per aŭto. Por mia honoro li selektis esperantajn kantojn por aŭskulti dumvoje, do ni estis duonpuge en la aŭto kiam JoMo jam invitis nin kundanci. Evidentiĝis ke Odamir tre ŝatas la kantojn de JoMo, do mi iom bedaŭris ne kunhavi kaj povi montri al li mian faman poŝtkarton de Leipzig, kiu senpacience atendas la aŭkcion de IJS 2011 sur mia skribotablo en Budapeŝto. (Ĉu vi jam aliĝis al IJS 2011?)

La prelegon ĉeestis 30 personoj el kiuj multaj ekinteresiĝis pri Esperanto, do mi denove havis senton de sukceso. Mi ankaŭ kantis al ili la esperantan version de la hungara popolkanto ’Vent’ printempa’, kiu tiom plaĉis al ili, ke poste mi kantis ĝin ankaŭ en la hungara. Mi estis kortuŝita ricevi donace belegan etan porŝultran ŝaleton kiun iu de la ĉeestantoj mem trikis por mi.

Sabato estis labortago por mi, mi gvidis du 2 horajn lecionojn en la sidejo de la Esperanto-Asocio de Sao Paulo. Ilin partoprenis po 20-30 tutkomencantoj kaj interesiĝantoj, kaj aldone kelkaj spionoj venis rigardi (kaj filmi) miajn lecionojn. Poste ni iris manĝeti kun kelkaj amikoj (inter ili la familio de Kretcheu kaj Marina, kiuj venis de Santos por esti kun mi ankoraŭ, dankon al ili!!) kaj mi iom preparis mian koron jam al Ĉilio, trinkante ĉilian vinon. Jes, do, post 10 tagoj mi estos jam en Ĉilio.

Mi komencas pli kaj pli senti la utilecon de mia laboro, kiu instigas min pli kaj pli fari kaj iri antaŭen, malgraŭ la fakto ke mi ja iom lacas. La prelegoj kaj la instruado tute ne lacigas min, male, ili donas al mi multe da energio. Min pli lacigas ke ĉioĉio estas nova ĉirkaŭ mi, kaj tio laborigas multe miajn sensilojn. Ĉie novaj vidaĵoj, novaj sonoj, novaj odoroj, novaj gustoj, novaj sentoj. Ĉefe sentoj. Mi ne scias kiel mi povos daŭrigi mian vivon en Hungario.

Pliaj aventuroj en la gimnastikejo

Matene ni denove iris al gimnastikejo kun Aparecida. Ĉi-foje ni partoprenis lecionojn, kio estis ankaŭ tre bona kultura sperto por mi. Mi iris unue al bicikla (spinning) leciono, kie mi jam en la unua momento ŝokiĝis vidante ke mi estas preskaŭ la sola ino inter la partoprenontoj. (En Hungario gimnastikejaj lecionoj estas vizititaj nur de virinoj, krom kelkaj senesperaj viroj kies sola ebleco aŭdi gxemantajn virinojn konatigxi kun virinoj estas dum gimnastika leciono)

La alia strangaĵo estis ke brazilanoj verŝajne ŝatas amuziĝi eĉ dum la suferiga leciono. La trejnisto estis ege leĝera, li tre laŭte kunkantis kun la muziko per sia terura voĉo, kaj kuraĝigis nin fari la samon. Mi – kiu alkutimiĝis al tre fortaj kaj laborigaj spinning lecionoj – provis intense kaj serioze fari la aferon ĝis kiam li komencis pedalante skui la pugon al kanto de Shakira. En tiu punkto mi ne plu povis elteni kaj ekridegis. Li verŝajne pensis ke mi tre ŝatas la spektaklon, kaj dum duonleciono ni vidis dancmovojn sur bicikla selo. Mi devas diri ke mi pasigis preskaŭ duonon de mia vivo sur selo, kaj faris jam kelkajn nekutimajn aferojn biciklante, sed danci mi neniam provis. Ne malbona ideo tamen.

Post la spinning, ni partoprenis duonhoran muskoligadon de kruroj kaj duonhoran muskoligadon de ventro (ĝuste tion mi bezonintus antaŭ ol iri al la plaĝo en du-parta banvestaĵo en Santos…). Poste ni havis unuhoran lecionon de Pilates kun gimnastika pilkego, dum kiu mi pasigis almenaŭ 30 minutojn surplanke (defalinte de la pilkego).

Universitato de Guarulhos

Mi estis iom trista hodiaŭ forlasi Santos-Sao Vicente kaj miajn novajn geamikojn. Mi tre bone fartis ĉe la familioj Cid kaj Kretcheu (Oliveira), ambaŭloke mi ne estis simpla gasto sed iĝis vera membro de familio. Mi estas tre dankema al ili, kaj al lokaj esperantistoj, kun kiuj ni renkontiĝis kaj faris komunajn programojn.

Ni revenis posttagmeze al la hejmo de Aparecida, kie nin atendis buseto kiun la Universitato de Guarulhos sendis por preni min. Ŭaŭ, kia zorgemo! Alveninte al la universitato ni renkontis Osmar, kiu estas juna studento pri portugala kaj angla beletro, kaj agadas tre entuziasme por konigi Esperanton al siaj samuniversitatanoj. Li jam organizis tre sukcesas enkondukan prelegon pri la internacia lingvo, kaj la hieraŭa prelego nia estis iuspeca sekvo de tio.

Li faris tre sukcesan varbadon, venis pli malpli 30 personoj. Mi parolis pri Esperanto, kiel ĝi faciligas interkompreniĝon kaj la lernadon de aliaj lingvoj, pri miaj vojaĝoj kaj aliaj riĉaj spertoj danke al Esperanto, dume Osmar tradukis ĉion en la portugalan. La publiko estis tre interesata, ili tre ĝuis la prelegon kaj starigis multajn demandojn. Mi estas tre feliĉa ke mi havis la eblecon prelegi.

Fotoj

Santos - inter infanoj

Hodiaŭ oni ŝtelis parton de mia koro, kiu restos poreterne en Brazilo. Mi vizitis dumtagan infan-prizorgejon, kie Zilda, emerita instruistino volontulante instruas esperanton al infanoj. Se mi bone komprenis, ĉi tie infanoj vizitas lernejon aŭ antaŭtagmeze, aŭ posttagmeze.Volontuloj organizas programojn al infanoj dumtage, por ke ili ne estu surstrate dum tiu parto de la tago kiam ili ne estas en la lernejo. La "prizorgejo" funkcias sur la supra etaĝo de la loka merkato.

Dudeko da infanoj (de 5 ĝis 13-14 jaraj) sidis en duoncirklo sur la planko, aŭskultante atente miajn rakontojn pri Hungario kaj mia vizito al Brazilo. Ili starigis multajn demandojn, al kiuj mi klopodis bone respondi. Estis ankaŭ kelkaj neatenditaj, ekzemple pri mia plej ŝatata futbalteamo. Mi tuj gajnis iliajn koretojn kiam mi respondis ke Santos :) Mi instruis al ili esperantajn kantojn kaj prezentis Kro, mian etan krokodilon, kiu tuj iĝis tre populara. Post miaj rakontoj la infanoj venis kisi kaj brakumi min, karesi mian longan hararon. Estis kortuŝa sento kiam 5-6 infanoj samtempe tenis miajn du manojn, mi estis englutanta kelkajn larmetojn. Ili poste unu post la alia aperis kun demandetoj. Unu demandis ĉu mi havas patron, alia ĉu mi havas patrinon. Mi unue ne komprenis la demandojn, sed subite la tuta mondo turniĝis sub mi kaj mi ekkomprenis kiom kiom for mi estas de iliaj mondetoj. Dum mi kalkulas milojn da steloj, ili sidas sub grandega ĉielo sen suno kaj sen luno.

Fotoj ĉi tie.

Sao Vicente - Santos 3

Mi jam pensis inventi kelkajn sinonimojn por la adjektivo "nekredebla", ĉar ekde kiam mi estas en Brazilo malfacilas trovi pli taŭgan adjektivon por la plej multo de spertoj, kaj tamen, aspektas tre aĉe uzi ĉiam la saman vorton por ĉio.

Mi estas tre feliĉa. Hodiaŭ mi gvidis 1-horan (nu, iom pli longan) rekt-metodan lecionon por 30 komencantoj kaj interesiĝantoj en Santos. Mi tre ĝojis ĉar kelkaj venis pro nia antaŭa (surplaĝa) varbado, ekzemple la ĉiliano kiun mi trovis en la bazaro. Ĉiu tre ĝuis la lecionon, ili multe lernis, kaj pluraj serioze ekinteresiĝis pri Esperanto, do mi vere sentis min tre feliĉa kaj fiera. Post la lecionoj multaj venis por brakumi min, ili petis min subskribi siajn lernolibrojn kaj mi ricevis eĉ donacojn. Estis mirinda sperto.

Poste mi akompanis Simone (la patrino de mia gastiganta familio) al korusa sesio kiun ŝi gvidis. En 2006 mi kantis dum pluraj monatoj en brazila koruso en Budapeŝto, do mi tre scivolis. Mi devas diri ke korusa sesio estas tute malsimila ĉi tie ol en Hungario. Ĉi tie oni moviĝas kantante kaj kantas moviĝante, multe ridas kaj eĉ dancas dum la kantado. Hmmm, vere plaĉe por mi!! Oni rapide akceptis min, mi tuj adaptiĝis kaj kunkantis. Ĝojige la kantoj estis sufiĉe konataj (kaj multaj hispanlingvaj), do mi ĝuegis kanti La Bamba, La Cucaracha kaj Guantanamera en 4 voĉoj, dancante dume. (haha, tiuj kiuj ĉeestis JER antaŭ 3 semajnoj, povas imagi kiom ĝoja mi estis kantante Guantanamera :p) Mi eĉ lernis novan esperantan kanton, kaj instruis alian al ili. Dum la lasta kanto ĉiu brakumis kaj kisis kun ĉiu, estis vere korvarmige. Mi timas ke mi jam tro alkutimiĝis al la konstanta brakumado kaj mi vere havos malfacilaĵojn remalvarmiĝi en Eŭropo.

nia simieto

Jen filmeto pri la simieto kiu loĝas en la ĝardeno de mia gastiganta familio:

http://www.youtube.com/watch?v=670rv-L9c9I

Sao Vicente - Santos 2

Posttagmeze ni iris supren per teleferiko por rigardi la mirindan pejzaĝon de la urboj Santos kaj Sao Vicente. (Fotojn vi povas vidi ĉe mia fotaro). Poste ni ankoraŭ promenis en la arbareto serĉante serpentojn, sed bedaŭrinde ne trovis neniun. Vespere mi prelegis por pli ol 30 komencantoj pri Hungario kaj la hungara kulturo, la publiko estis ege interesata kaj afabla. Al mi tre plaĉas ke brazilanoj tiom interesiĝas pri eksterlandanoj kaj foraj kulturoj.

Sao Vicente - Santos

Mi alvenis al Sao Vicente, ĉemara urbo proksime al Sao Paulo, kie mi tuj iĝis tria filino de ĉarmega familio. Ni kun kelkaj lokaj esperantistoj tuj iris al la marbordo por baniĝi, kion mi tre ĝuis, la akvo estis varma kaj estis grandaj ondoj. (Jes, mi ĉiam diras maro, kvankam estas oceano, sed por ni kompatindaj hungaroj ĉiu akvo pli granda ol nia lago Balaton estas jam maro). Poste ni manĝis tre bongustan tagmanĝon, eĉ donis pecon de banano al simieto kiu loĝas sur la arboj en la ĝardeno de mia gastigfamilio.

Posttagmeze ni iris al la marbordo por disdoni varbilojn pri Esperanto al la promenantoj. Ni laboris en grupetoj. Ĉe nia grupeto estis ĉiam mi, kiu alparolis la homojn en Esperanto, parolante pri mi kaj mia vizito. Poste Felipe aŭ Diego tradukis ĉion en la portugalan kaj informis ilin iom pri Esperanto. Ni estis ege sukcesaj, la homoj estis tre interesiĝantaj. Poste ni iris al granda bazaro manĝeti kaj ĉirkaŭrigardi. Tie mi parolis kun ĉiliano kaj argentino (kompreneble pri Esperanto), do mi tuj povis provi miajn voseadon kaj argentinaĵojn en parola lingvo. Ili funkcias :)

Fotoj

Jen kelkaj fotoj pri Sao Paulo kaj kelkaj pri Santos. Mi ankoraŭ ne sukcesis atingi ke Flickr obeu min kaj faru albumojn kiel mi imagas, do bonvolu rigardi la set-ojn, ĉar ili estas pli-malpli aranĝitajn. Se mi havos pli da tempo, mi provos aranĝi ĉion pli bele kaj travideble.

Bonvolu rigardi la fotojn sciante ke mi devis venki grandegan, longdaŭran malemon foti. Dum la lastaj jaroj mi eklernis rigardi fotojn per la okuloj de profesia fotisto, kaj lernis multe da teorio, do estas tre malfacile venki la senton produkti ion amatoran/mezkvalitan. Mia fantazio kaj cerbo imagas multe pli bonajn fotojn, kiujn la manoj ne povas fari, do mi ofte frustriĝas pro tio.

São Paulo - Mortlace sed tre ĝoje

La plej bona sento estas esti mortlaca sciante ke vi faris utilan laboron. En la sidejo de la Esperanto-Asocio de São Paulo mi donis tri sinsekvajn prelegojn pri Hungario kaj la hungara kulturo, kiu signifas ke mi parolis dum pli ol sep horoj hodiaŭ. Venis amasego da interesiĝantoj, la unuajn du prelegojn partoprenis po 10-20 komencintoj, la trian partoprenis pli ol 40 personoj. Kia sukceso. Ili tre ĝuis ekscii pri la strangaĵoj de nia fora landeto, ĉefe pri niaj surprizigaj manĝaĵoj. Post la prelego ĉiu volis fotiĝi kun mi, mi sentis min kvazaŭ mi estus statuo de Nicole Kidman en vaksa muzeo. La sekvan fojon mi certe petos la publikon fotiĝi antaŭ la prelego, kiam mi ankoraŭ surhavas iom da vangoruĝigilo, kaj miaj lipoj ne estas mortsekaj pro plurhora senĉesa parolado. (jes, mi estas virino kiu atentas pri etaĵoj).

Mian koron ege varmigis la bonkora bonvenigado de tiom da personoj, ilia vera interesiĝo pri mia lando kaj iliaj afablaj vortoj. Kvankam fizike mi tre laciĝis, mi sentas min tre freŝa anime kaj volas plenenergie daŭrigi mian viziton. La laboro komenciĝis, ekde morgau mi vizitos diversajn urbojn por doni kursojn kaj prelegojn. Sekva libera tago estos la 10-an de aprilo.

São Paulo - tria tago

Mi tre ĝojas esti ĉe Aparecida, ĉar ŝi montras al mi kia la ĉiutaga vivo estas. Mi multe pli ŝatas tion ol vizitadi muzeojn kaj foti la belajn konstruaĵojn kiuj ĉiukaze aperas sur poŝtkartoj fotitaj de veraj profesiuloj, aŭ venas al vi direkte se vi entajpas la nomon de la urbo en Guglo.

Hodiaŭ ni vizitis la kuraciston de Aparecida, kiu estis nekredeble amikema kaj longe babilis pri mia vizito. Mi nun ne paraleligos tion kun la situacio en Hungario… Poste ni iris en la urbocentron per metroo kaj vizitis la grandan straton ”la 25-a de marto” (fakte tio okazis la 25-an de marto), grandan merkaton, poste la malnovan kvartalon kaj la japanan kvartalon. Estis amasego da homoj ĉie. La merkato estis ege interesa, estis tiom da koloroj, odoroj, sonoj, gustoj ke mi sentis min kvazaŭ mi estus en filmo. Ĉe iu vendejeto oni gustumigis al mi dek diversajn fruktojn, estis tre amuze.

São Paulo - dua tago

Matene ni iris jogumi kun Aparecida. Mi iom timis antaŭe, ĉar neniam provis jogon. Mi iam aŭskultis KD-on de mia iama studenthejma samĉambranino, sur kiu tre frustra kaj frustrita virina voĉo donis ordonojn kiel ”kuŝante sur via ventro per via dekstra mano tuŝu vian maldekstran maleolon, per via maldekstra mano tuŝu vian dekstran maleolon, kaj per via maldekstra eta piedfingro gratu vian nazon”. Do bone, mi pensis ke se mi misfaras ion komplikan, mi povos poste diri ke mi ne komprenis la instrukciojn en la portugala. Sed la leciono mem estis ege agrabla kaj freŝiga, la instruisto eĉ kantis al ni belan brazilan kanton dum la lastaj kelkaj minutoj de ripozo. Kaj mi havis eblecon provi kiom mi eventuale komprenas la portugalan. (krom kelkaj movoj mi povis sekvi ĉion, do, mi tre surpriziĝis).

Dume mi ekhavis ideon kiel kombini jogo-lecionon kun niveligaj testoj. Oni povas elekti lingvon en kiu sekvi la lecionon, kaj la instrukcioj venas en pli kaj pli malfacila lingvaĵo. Oni devas sekvi la instrukciojn, do laŭ la reagoj oni povas tuj difini la KER-nivelon de la jogumantoj. (Pardonu pro la fakaĵoj, la antaŭan duonjaron mi pasigis per la statistika analizado de niveligaj testoj… do mia cerbo ankoraŭ ne ripozas tiusence).

Antaŭ la leciono ni pasigis 90 minutojn en la gimnastikejo, kie Aparecida prezentis min al ĉiu, do mi duoble laboris, ĉar ĉiun duan minuton iu alvenis al mi por demandadi pri Hungario, pri Esperanto, pri mi, kaj mi biciklante/kurante/suprenmarŝante/muskulumante devis eĉ paroli, en la portugala. Mi pensas ke morgaŭ la plej fortan muskuldoloron mi havos en mia cerbo. Sed ni estis ege sukcesaj varbantoj, multaj ekinteresiĝis pri Esperanto, Aparecida estas nekredebla varbanto!

Min surprizis ankaŭ la fervora kisetemo de brazilanoj. Ĉiu ĉiun brakumas kaj kisetas, eĉ se estas la unua renkontiĝo, kaj verŝajne la lasta. Do, mi ricevis brakumojn kaj kisetojn de la tuta gimnastikejo, kelkaj eĉ venis, brakumis kaj kisetis min, diris du frazojn, kaj tuj brakumis kaj kisetis min por adiaŭi.

São Paulo - unuaj impresoj ankorau

Aparecida estas vera anĝelo, ŝi zorgas pri mi kvazau mi estus ŝia propra filino. Hierau ni iris al ĉiovendejo, kie ŝi prezentis al mi aron da nekonataj fruktoj kaj legomoj, estis ege interese. Poste ni trinkis akvon de kokoso en kokosejo. Haha, en Hungario ni havas krespejojn, en Nederlando estas frititajterpomejoj, en Brazilo estas kokosejoj, kie oni vendas akvon de kokoso kaj dolĉaĵojn. Mi eksciis ke kiam la kokoso estas ankorau verda, ĝi enhavas akvon, kiu vere gustas kiel akvo kun iom da gusto de tre leĝere dolĉa kokoso.

Estis kelkaj aliaj interesaĵoj, ekzempe ĉi tie oni vendas hundidojn en granda aĉetumejo (kiel ĉe ni oni vendas hamstrojn), kaj estas aparta "vendejeto" funkcianta semajnfine, kien oni povas porti katojn kaj hundojn kiuj ne havas prizorgantojn kaj oni povas libere preni ilin. Tre bona ideo! Vespere ni vizitis ankau la pulmon de São Paulo, kiu estas grandega arbaro meze de la urbo servante por purigi la aeron de la urbo.

São Paulo - alveno

Post iom da aventuroj mi alvenis, jeeeeeee! Mia flugo el Budapesxto malfruis, do en Zuriko oni atendis min kaj portis min per auto al la aviadilo, kie jam cxiu estis sur sia sidloko, kaj kiam mi alvenis, ni tuj ekis. La flugo estis suficxe bona, mi eltrovis teknikon kiel dormi komforte malgrau dika apudsidanto, kies brako, kruro, io cxiam estis duone sur mia sidloko. Mi pensas ke mi ricxigxos vendante la ideon, kvankam, mi dubas cxu gxi funkcios kun adultoj de normala grandeco.

Do, jen Brazilo, São Paulo, kie min atendis korvarmige esperantistaj geamikoj. Dankon al ili! La unuaj impresoj: SP estas granda, ecx grandega, ecx nekredeble grandega, gxi havas duoble pli da logxantoj ol mia lando! La aero estas ege humida, kaj estas vere varme. Mi konatigxis kun novaj koloroj, mi neniam vidis tiom diversajn formojn de verda, kaj cxie estas amasoj da plantoj, arboj, herbego. Ankaux la domoj estas tre vivkoloraj, do mi nun konsciigxis pri tio ke en Europo (almenau en mia parto de Europo) ni logxas nur en grizaj, malpurblankaj kaj malpurflavaj domoj. Kaj multege da homoj kuras surstrate, nekredeble. Kaj oni biciklas kontrau la trafiko, apud la vojo, ecx apud la sxoseo. Mi jam sxategas Brazilon!!!

la aventuro komenciĝis!

Jeeeeeeeeeeeeeee, mi survojas... fakte, survojus, se la aviadilo ne alvenus kun malfruo al Budapeŝto.

unu tago

Restas unu tago. Mi jam de pluraj tagoj ne povas dormi, nek manĝi. Dum la lastaj kvin tagoj mi perdis 3 kilogramojn. Mi jam estas tro senpacienca por agi sence. Mi sentas min jam duonsurvoje, kvazaŭ mi jam sidus en la trajno, kaj atendus ke ĝi ekveturu. Uh, mi estas nervoza. Tre nervoza.

pliaj pensoj pri pakado kaj literaturo

Mi lastminute ŝanĝis miajn flugbiletojn por ke mi povu ĝui pli longe la faman Libro-foiron en Bonaero, kaj povu ĉasi miajn plej ŝatatajn verkistojn. Mi verŝajne forĵetos ĉiujn miajn vestaĵojn en Bonaero aŭ aĉetos duan (kaj eble trian) kofron. Ĉeesti la Libro-foiron de Bonaero sen aĉeti librojn estus kiel stari antaŭ la Machu Pichu kun fermitaj okuloj, havi sidlokon por la koncerto de Shakira aŭ mendi tomat-salaton en argentina steakejo.

Kiel oni paku - utilaj konsiloj al vojaĝantoj

Kiel oni paku por kvar monatoj (la kofro povas pezi 23 kilogramojn)

1) Kreu tri apartajn listojn kun la sekvaj nomoj: "Kunportendaĵoj", "Kunportindaĵoj", kaj "Kunporteblaĵoj".
2) Aldonu al ĉiu listo ĉion kio venas al via kapo.
3) Forĵetu tuj la liston "Kunporteblaĵoj".
4) Ripozu dum 5 minutoj (dumtempe trinku trankviligan teon, akvumu viajn plantojn aŭ rigardu rapide vian Vizaĝlibran paĝon)
5) Se vi sentas vin tutfreŝa, daŭrigu la pakadon per la dispecigado, bruligado kaj forĵetado de la listo "Kunportindaĵoj"
6) La sekva paŝo estas bone observi la liston "Kunportendaĵoj".
7) Forstreku el la listo "Kunportendaĵoj" ĉiujn erojn, kiuj estas aĉeteblaj ankaŭ en la cellando(j).
8) Vi devas atente traselekti la restantajn erojn: forstreku ĉiun duan eron de la listo.
9) Duonigu ĉiun restantan eron per tranĉilo, tondilo aŭ segilo.
10) Provu enmeti la restantajn aĵojn en vian kofron.
11) Por helpi eniri ĉion en la kofron kaj poste fermi ĝin, sidu dum 10 minutoj sur la enkofraĵoj.
12) Provu fermi la kofron.
13) Provu malsuprenpuŝi la enkofraĵojn per viaj piedoj kaj manoj.
14) Provu malfermi la kofron.
15) Provu ripari la ĵus fuŝitan zipon de kofro.
16) Prenu dikan glubandon por iel kunglui la ĵus fuŝitan kofron.
17) Se vi sukcesis kunglui la kofron, NE rememoru ke vi forgesis la ŝlosilon de la seruro de la kofro en ĝi.
18) NE! NE malfermu la kofron!
19) Help' Help' Help'
20) Reiru la punkto 10


.

unu semajno ankoraŭ

Mi havas nur unu semajneton antaŭ ol ekvojaĝi, kiu ege timigas min. Lastan vendredon mi finis miajn kvin kursojn, kaj dum la semajnfino mi organizis 2-tagan renkontiĝon por esperantistaj junuloj (vizitu la hejmpaĝon de Hungara Esperanto-Junularo en kiu mi aktivas). Mi sentas min elĉerpita, dum la aranĝo estis kelkaj solvendaj problemoj, kiuj unuflanke konsumis multe da energio kaj vivĝojo, aliflanke donis okazon por ke mi denove sentu la subtenon kaj helpemon de multaj amikoj. Dankon pro tio.

Kaj nun, mi havos kelkajn tagojn por prepariĝi al la vojaĝo. Restis tiom da farendaĵoj, mi apenaŭ povas decidi per kiu komenci...

matena surprizo

Rigardu kio atendis min ĉi-matene: http://www.retkompaso.com.ar/

Dankon! 

prepariĝo

Restas malpli ol du semajnoj, tempo flugas nekredeble rapide. Ju pli proksima mia forveturtago, despli longa mia listo de farendaĵoj estas... devus esti inverse, ĉu ne? Kiam mi forstrekas unu aferon, aldoniĝas tri novaj. Mi jam komencis fari du listojn, unu por la kunportendaĵoj, kaj unu por la kunportindaĵoj.

Kvankam mi vojaĝos al la plej fora loko de la terglobo, kiun mi neniam en la vivo vizitis, mi iel jam sentas kvazaŭ mi irus hejmen. Estas nekredeble kiom da homoj helpas al mi, per konsiloj, ideoj, kuraĝigo, anonimaj mondonacoj, gastigado, organizado de kursoj/prelegoj/vizitoj por mi. Mi vere estas kortuŝita. Ĉiun tagon venas ĝojiga novaĵo; jen eblos gvidi kurson tie, prelegi pri diversaj temoj aliloke, jam organizita intervjuo kun ĵurnalistoj en tria loko.

Kaj min inundas aroj da retmesaĝoj! Kia plezuro! Verŝajne ĉiu volas ekkoni tiun frenezulinon el tiu stranga lando, kiu dormas kun libro de Cortázar sub la kuseno. Mi estas pli kaj pli feliĉa. Mi volas gvidi kiel eble plej multe da kursoj, renkontante kaj ekkonante kiel eble plej multe da homoj. La plej ĝoja mi estus se mi eĉ unu liberan (sen-instruan) tagon ne havus :) Dankegon al ĉiuj pro la subteno kaj helpo.

kialoj

Mi publikigis mian itineron, por ke vi povu pli bone sekvi min. Sed kion mi faros dum kvar monatoj en tiuj lokoj?

La celo de mia vojaĝo ne estas simpla turismumado, mi instruos Esperanton, gvidos paroligajn kursojn por progresantoj, kaj prelegos pri diversaj temoj en Esperanto (aŭ eventuale en la hispana). Mi ŝatus fari kiel eble plej multon dum mia ĉeesto. Mi vere volas ke lokuloj utiligu min.

Mia alia celo estas volontuli dum unu monato en Bona Espero. Bona Espero estas bieno-lernejo en Brazilo, kie oni edukas kaj prizorgas infanojn kiuj venas el tre modestaj vivkondiĉoj. Ĝin estras Guiseppe kaj Ursula, esperantista paro el Italio kaj Germanio. Mi jam de longa tempo scias pri tiu eta komunumo, kaj ĉiam pensis ke ĝi estas vera mirindaĵo. Kiam mi unue ekhavis la ideon viziti Sud-Amerikon, mi pensadis pri viziti ankaŭ ilin. Poste mi ricevis libron, kiu prezentas vere detale la lernejon. La celo de la donacinto estis ke mi bone pripensu mian decidon. Sed leginte, kaj fakte jam legante la libron mi komencis vere forte senti ke mi volas tion vidi per miaj okuloj, senti per mia koro kaj helpi ilin per miaj manoj, piedoj, kapo, buŝo, voĉo. Ĉiel kiel mi povas.

Se restos tempo, mi volonte turismumos. Mi ne estas tro ekskursema, do eble turismumi ne estas la ĝusta esprimo. Mi ŝatus ekkoni la homojn, tradiciojn, ĉiutagan vivon, manĝaĵojn (!!!) en la vizitotaj landoj. Mi tre ŝatus viziti merkaton! Vi ne kredos al mi, sed por mi la plej interesa vidindaĵo en nekonata lando/loko estas la merkato. Krom gustumi lokajn specialaĵojn, min ege interesas la ingrediencoj, kiuj aĉeteblas en superbazaro. Mi povas pasigi 2 horojn en superbazaro en nekonata lando simple rigardante la varojn tie (malgraŭ tio, ke mi ne estas tro aĉetumema kutime).

Krome, mi volas paroli multe multe multe kun lokuloj, pri ĈIO! Fakte, se estos eblo, mi uzos ankaŭ la hispanan (mi laŭdokumente estas instruistino pri la hispana kaj angla), mi tre interesiĝas pri latin-amerikaj dialektoj. Ĉefe pri la rioplatensa, mi jam akiris libreton pri argentinaj slangaĵoj kaj diligente lernas! Fakte, mi jam tute komforte voseas, kaj ne nur retbabilante kun argentinanoj. Ĉu la unua signo de perdiĝo?

vakcinadaj aventuroj

La (por mi) plej malfacila parto estas plenumita, mi ricevis la vakcinojn. JEEEE!

Injekcioj kaj sangotestoj estis ĉiam tre suferigaj por mi. Ĉefe psike, mi povas sveni pro la simpla pensado pri tiuj teruraĵoj. Lastan fojon kiam mi devis havi sangteston, mi svenis. Poste mi rimarkis ke estis sufiĉe efika strategio. Du junaj flegistoj tuj venis al mi, portis min en siaj fortaj brakoj al la terurejo, kuŝigis min surliten, per manoj daŭre ventumis mian vizaĝon dum la kuracistino pikis min, kaj poste eĉ drinkigis al mi varman, dolĉan teon. Mi vere ne povis plendi pro io :)

Hodiaŭ mi ne svenis. Veturinte bicikle 50 minutojn en -5 gradoj, mi enruliĝis en la vakcinejon kiel glacibloko. La vakcinejo aspektis tre alloga, bonetosa loko - sen okulvitroj. Sur la muroj estis grandaj, multkoloraj afiŝoj, kvazaŭ ni estus en infankuracejo. Kiam mi surmetis miajn okulvitrojn, mi ekvidis pri kio temas la afiŝoj - estis zorge kunmetita kolektaĵo pri la plej teruraj malsanoj kiuj fivivadas sur nia kara Tero. Do, mi sidiĝis, varmigis miajn glaciajn manojn, kaj atendis kaj atendis, kaj dume sukcesis tralegi tiom da folioj pri tiuj timigegaj malsanoj, ke mi jam tre forte volis ricevi tiom da vakcinoj kiom da eblas. Tre efika merkatiko!

Finfine mi ricevis nur kvar vakcinojn, du al la dekstra, du al la maldekstra brako. La unuan mi apenaŭ sentis, la dua jam doloretis, ĉe la tria mia kapo jam turniĝis, ĉe la kvara mi preskaŭ svenis, sed finfine ne. La kuracistino ankoraŭ donis konsilojn, kion ne trinki, ne manĝi, ne tuŝi, ne karesi. Ŝi eĉ aldonis ke mi kunhavu iom da fortega alkoholaĵo (hungara pálinka, se vi konas ĝin), ĉar ĝi estas la plej efika kuracilo kontraŭ ĉio.
Mi ankoraŭ ricevis folietojn pri la plej kutimaj malsanoj, plej danĝeraj araneoj, serpentoj, insektoj, la danĝeroj de longa flugo, kaj estas aparta folio pri konsiloj kion fari se hundo atakas vin (ekzemple, metu parton de via mantelo en ĝian buŝon... mi certe provos tion se iam mi havos la okazon).

Mi ekkomprenis kial ĉe la vojaĝagentejo oni petis min unue aĉeti la flugbiletojn kaj poste iri al vakcinejo. Certe estis jam kelkaj kiuj rezignis pri sia vojaĝo post viziti la vakcinejon.

memoraĵoj

Mi memoras mian unuan kontakton kun Argentino. En 1998 mi partoprenis NASK en San Francisco danke al stipendio, kie mi ekkonis tre amikeman, afablan virinon. Kiam ŝi prezentis sin, ŝi diris ke ŝi venas el Bonaero. Bonaero signifis nenion ajn por mi tiam, ĝi povintus esti ĉefurbo en Centra Azio aŭ vilaĝeto en la dezertoj de Aŭstralio.

Post kelkaj monatoj, dum geografia leciono en la lernejo ni ludis kvizon. La instruisto donis al ni liston kun nomoj de eksterlandaj urboj tradukitaj al la hungara, kaj ni devis diveni kiuj urboj ili estas. Sur tiu listo troviĝis ankaŭ la hungara traduko de Bona Aero, kaj en mia kapo tuj konektiĝis la informoj, kaj mi tute ekscitiĝis pro la malkovro de la argentina ĉefurbo (mi - kiel 14-jarulo estis verŝajne eĉ pli entuziasma pri la malkovro ol la hispanoj en la komenco de la deksesa jarcento.)

Pasis poste multaj jaroj, kaj kiam mi estis 18-jara, mi decidis iun tagon ke mi volas lerni hispanlingvan filologion. Pro amo. Amo por la lingvo (kaj fakte por hispana knabo, sed tio ja estas alia historio). Mi havis nur kelkajn monatojn ĝis la universitataj enirtestoj, sed mi ĉiam tre ŝatis defiojn, do mi aĉetis lernolibron kaj lernis la hispanan aŭtodidakte. La enirtesto estis sukcesa, mi ekstudis la anglan kaj la hispanlingvan filologiojn kaj pedagogiojn.

Ni lernis multe pri Latin-Ameriko. Ekzemple ni havis apartan kurson pri la geografio de Latin-Ameriko. Ni lernis multe. Faktojn. Ciferojn. Nomojn. Nomojn de ĉefurboj, urboj, urbetoj, vilaĝoj, lagoj, riveroj, insuloj. Ni preskaŭ neniam vidis bildojn, nek filmojn, nek verajn objektojn. Estis kiel trafoliumi senbildan leksikonon. Kompreneble mi ne memoras la 90%-ojn de la tiamaj sciendaĵoj. Ni havis ankaŭ kurson pri la historio de Latin-Ameriko, sed pro tempo-manko (kaj tre malbona planado de la instruisto), ni atingis nur la komencon de la 19a jarcento. Do, ni havis neniun ideon kio okazis en la 19a, 20a kaj 21a jarcentoj. Krome, ni lernis eĉ dialektologion, kiam ni devis enkapigi senfinan liston de lingvaj specialaĵoj, gramatikaj-fonetikaj-vortprovizaj diferencoj. Sed ni neniam aŭdis verajn homojn paroli. Latin-Ameriko pli kaj pli ŝajnis esti iu fora, misteria, kvazaŭ ne-reala loko, kiu ekzistis nur en la leksikonoj.

Latin-Ameriko alproksimiĝis al mi kiam ni eklernis latin-amerikan literaturon. Legante romaneton de Márquez oni povis senti sin dum kelkaj horoj en Latin-Ameriko, vidante la pejzaĝon, observante la homojn, ekkonante la tradiciojn kaj la ĉiutagan vivon. Kion ni vane lernis dum du jaroj pere de sekaj faktoj, tuj atingis nin pere de du paragrafoj. La vera miraklo de literaturo. Sed la amo trovis min tra Cortázar. Leginte la unuan cortazaraĵon mi sentis nekredeblan emon legi pli. kaj pli kaj pli kaj pli. La unuan kolektaĵon de cortazaraĵoj mi legis en unu peco, legante ĝis la 5-a matene. Eble vi konas la senton. Vi legas kaj legas, malgraŭ la fakto ke la brakoj apenaŭ povas teni vin, la dorso jam doloras, malbonas surventre, malbonas surdorse, surflanke ne eblas, la okuloj jam preskaŭ fermiĝas, sed vi legas, ne gravas, ke vi laboras frumatene, unu ĉapitron ankoraŭ, dio mia, unu ĉapitron ankoraŭ, ĉu jam la kvara? Diable, unu ĉapitro restas nur, ne, fakte du, sed estus honto lasi tiom por morgaŭ...

Komenco

Mi ekvojaĝos al Sud-Ameriko la 22-an de marto, por kvar monatoj. Mi decidis verki blogon pri miaj aventuroj en Esperanto. Kial ne en alia lingvo? Ĉar mi vojaĝas per Esperanto. Cetere, la plej multo de miaj amikoj parolas esperante - kaj por la resto estas bona instigo lerni ĝin.

Mi invitas vin sekvi min tra tiu ĉi blogo. Vi estas bonvenaj lasi komentojn kaj fari demandojn (prefere kun nomo), tio eblas sub ĉiu blogero. Mi deziras al vi agrablan kunvojaĝon!

Kiel ĉio komenciĝis?

Io ne funkciis bone en mia vivo. Mi havis ĉion (bonan laboron, feliĉigan amrilaton, subtenemajn familion kaj amikaron), tamen, mi fartis pli kaj pli malkomforte en mia perfekta vivo. Io mankis.

En decembro mi renkontis malnovan amikon denove post longa tempo. Ni sidis en kafejo en Hago, kaj ni parolis pri niaj revoj. Mi tiam estis flosanta en stranga stato, mezvoje inter ĉio kaj nenio. Mi jam forlasis ĉion malnovan sed mi havis nenion novan. Li demandis kion mi volas. Mi ŝerce diris bagatelaĵojn por eviti la ĝenan situacion paroli pri la plej intima teritorio de la homo menso – la sekretaj revoj. Sed li malbonŝance tro bone konas min, do li petis min fermi la okulojn kaj vere pensi pri la revo kiun mi konsideras la plej granda kaj nerealigebla revo de mia vivo. Mi obeis kaj fermis la okulojn. Aperis ne luksa aŭto, nek kastelo en montaro, nek blonda princo sur ĉevalo kaj kun dika monujo en la poŝo, sed… aperis Sud-Ameriko.

Kiam mi diris al li, li ekridis. Li diris ke li jam timis ke mi pensos pri ”pli ne-realigeblaj” aferoj. Mi ne komprenis. Por mi viziti Sud-Amerikon estis la plej ne-realigebla revo. Fakte, de multaj jaroj, tiu plano estis kaŝita en mia koro kiel la plej sekreta, plej ne-atingebla revo. Ĝi estis ankaŭ sekura revo, mi ĉiam povis pensi pri ĝi sen la ĝeniga instigo fari ion por ĝi – ĉar ĉiukaze ĝi estis tro for, tro malreala.

Do li tuj diris, ke mi lasu ĉion kaj forvojaĝu al Sud-Ameriko. Mi pensis ke li ŝercas kaj tute ĝenite mi komencis listigi aferojn kiuj malebligas la vojaĝon. Li skuis la kapon, kaj anoncis kvazaŭ solene ke mi malpravas, mi mem estas la sola ”afero” kiu malebligas la vojaĝon. Mi jam fartis sufiĉe malbone, sed por fortigi mian malkomforton li aldonis, ke mi ĉiam revis pri grandegaj aferoj sed ĉiam ektimis kaj tuj konstruis la barilojn, eksplikante kial ili ne estas realigeblaj. Kaj li tuj poste – misuzante sian privilegan statuson de eksa koramiko – diris ke mi estas malkuraĝulo. En tiu momento mi preskaŭ verŝis mian kafon en lian vizaĝon, sed nur silentis. La decido jam naskiĝis en mia koro.

Kiam ni forlasis la kafejon post unu horo, mi certis ke mi vojaĝos al Sud-Ameriko dum la eŭropa printempo (kaj sud-amerika aŭtuno).